Zadatek i zaliczkę wpłacamy zazwyczaj celem zapewnienia sobie realizacji transakcji za jakiś czas. Mimo wspólnych cech przeznaczenia, oba te pojęcia w prawie polskim mają różne konsekwencje dla wpłacającego i pobierającego. Aby Państwu ułatwić zrozumienie wytłumaczymy w skrócie jak to działa.

Zadatek jest to świadczenie w postaci pieniężnej lub rzeczowej wręczane drugiej stronie przy zawieraniu umowy – najczęściej przedwstępnej. Podstawowa rola zadatku to rekompensata za niewywiązanie się z postanowień umowy przez jedną ze stron.

Zaliczka jest kwotą, która zostaje zaliczona na poczet przyszłych świadczeń wynikających z umowy zawartej między stronami. Nie stanowi ona w przeciwieństwie do zadatku formy zabezpieczenia umowy. Stanowi jedynie część jej ceny.

Jak widać role tych świadczeń są całkowicie różne, choć większość ludzi traktuje je podobnie. Co za tym idzie?

Jeżeli dojdzie do sfinalizowania umowy to zadatek zostaje zaliczony na poczet świadczenia (zapłaty) strony, która go wręczyła. Podobnie jak z zaliczką.

Ale w momencie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona ma prawo bez wyznaczania dodatkowego terminu odstąpić od umowy i zatrzymać zadatek. Przy czym osoba wręczająca zadatek, w takim przypadku, ma prawo żądać sumy dwukrotnie wyższej.

I tu jest pies pogrzebany: wręczyłeś zadatek a druga strona wycofała się z umowy, to możesz żądać nie tylko zwrotu, ale podwójnego zwrotu… bo jest to twoje zabezpieczenie.

Jeżeli rozwiązanie umowy (… strony „dogadały się”) nastąpi na drodze porozumienia (również sądowego), to obowiązek podwójnego zwrotu zadatku traci moc. Wówczas strona, która pobrała zadatek, zwraca go w kwocie pobrania.

W przypadku zaliczki osoba odstępująca od umowy zobowiązana jest do zwrotu drugiej osobie wszystkiego, co otrzymała na mocy umowy, ponieważ stanowi ona tylko część ceny ustalonej umową. Zaliczka to nie zadatek, więc nie ma możliwości zatem, by uległa ona przepadkowi bądź została zwrócona w podwójnej wysokości.

I jeszcze jedno bardzo ważne!

Przy zaliczce o odszkodowanie można ubiegać się jedynie na zasadach ogólnych. Wynika z tego fakt, że samo udzielenie zaliczki nie wzmacnia pozycji wobec kontrahenta, który nie wykonał ustalonego zobowiązania.

Powyższy opis jest bardzo skrótowy, ale pozwala w sposób szybki i przystępny uświadomić sobie, kiedy opłaca nam się wpłacać zadatek, a kiedy zaliczkę, aby później nie mieć niepotrzebnych komplikacji życiowych.